Fullveldispęlingar

Fullveldi er orš sem er mikiš notaš ķ umręšu um Evrópumįl, gjarnan af hįlfu ESB andstęšinga, žar sem haldiš er fram žeim rökum aš meš ESB ašild framseljum viš ķslendingar fullveldi žjóšarinnar ķ hendur Evrópusambandsins. Žau rök geta ķ sjįlfu sér veriš góšra gjalda verš en gallinn aš mķnu mati er sį aš lķtil umręša hefur fariš fram um fullveldiš sjįlft, žaš er aš leita svara viš spurningunni “hvaš er fullveldi”, hvernig verša žjóšir fullvalda og hvernig geta žęr variš fullveldi sitt. Ķ žessum pistli ętla ég aš velta fyrir mér hvaš fullveldi er, en tek fram aš hér er um aš ręša pęlingar hins venjulega manns, en ekki fręšilega śttekt.

Oršiš sjįlft (fullveldi) viršist viš fyrstu skošun segja žaš sem segja žarf, ž.e. Fullt vald eša full yfirrįš yfir einhverju, en er žaš svo? Skošum mįliš ašeins nįnar.

Forseti Ķslands lżsti žvķ ķ breskum sjónvarpsžętti aš į Ķslandi vęri fullveldiš hjį žjóšinni en ķ Bretlandi vęri žaš hjį žinginu, sem er aš mķnu mati nokkur einföldun. Hér notar forsetinn oršiš sovereign sem viš žżšum sem fullveldi, en mér sżnist aš ķ raun sé hann aš ręša um įkvöršunarvald en ekki fullveldiš sjįlft, žvķ aš žótt žjóšin sé fullvalda, framselur hśn įkvöršunarvaldi til stjórnvalda ķ alžingiskosningum. Forsetinn getur žó fęrt įkvöršunarvaldiš aftur til žjóšarinnar meš žvķ aš aš beita svoköllušu synjunarvaldi. Ég lęt žaš atriši liggja į milli hluta ķ žessum pistli, allavega aš sinni.

Mér sżnist žvķ aš framansögšu aš hęgt sé aš skipta fullveldinu ķ tvo meginžętti. Annars vegar hverjir fara meš fullveldiš, sem ég ętla aš kalla fullveldisréttur ž.e. Rétturinn til įkvaršanatöku fyrir hönd kjósenda, og hins vegar fullveldiš sjįlft ž.e. Möguleikinn til aš hrinda ķ framkvęmd žeim įkvöršunum sem teknar eru.

Hverjir fara žį meš fullveldisréttinn aš hįlfu okkar ķslendinga. Hér er yfirleitt notast viš žrķgreiningu valdsins, žaš er löggjafinn, framkvęmdavaldiš og dómsvaldiš. Žessi skilgreining hefur aš mestu haldiš frį stofnun lżšveldisins, en mér sżnist aš hśn segi ekki nema hluta sögunnar.

Frį stofnun lżšveldisins hefur ķsland smįm saman veriš aš skerša eša takmarka fullveldi sitt i meš žvķ aš gerast ašili aš alžjóšlegum samtökum og sįttmįlum (Nató SŽ. Mannréttindasįttmįla evrópu og svo framvegis) Ašild aš mannréttindasįttmįla evrópu og žar meš mannréttindadómstólnum ķ Strasbourg er klįrlega dęmi um fullveldisframsal žar sem aš dómum hęstaréttar hefur ķ nokkrum tilfellum veriš snśiš viš. Mér vitanlega hafa fullveldissinnar (žeir/žau sem ašhyllast fullt og óskert fullveldi ķslensku žjóšarinnar) aldrei talaš um ķhlutun ķ ķslensk innanrķkismįl ķ slķkum tilfellum, svo merkilegt sem žaš nś er.

Hin višurkennda skilgreinging į fullveldi žjóša er į žann veg aš žjóšir teljast vera fullvalda žegar ašrar žjóšir višurkenna žaš. Žannig aš eingöngu fullvalda žjóšir geta gerst ašilar aš alžóšlegum stofnunum og žar meš aš alžjóšlegum samningum.

Mun Ķsland glata fullveldi sķnu meš ašild aš ESB? Samkvęmt skilgreiningunni hér aš ofan mun žaš fyrst og fremst velta į žvķ hvort ašrar žjóšir hętta aš višurkenna fullveldi landsins.

Meš ESB ašild munum viš sem žjóš deila hluta af fullveldisréttinum meš öšrum ašildarrķkjum ESB ž.e. Įkvaršanir um sameiginleg mįlefni eru teknar innan sameiginlegra stofnana.

Hvort sem Ķsland gerist ašili aš ESB eša ekki munu žęr įkvaršanir sem teknar verša, vera teknar ķ umboši kjósenda sem framselja ķ lżšręšislegum kosningum, umboš til fulltrśa sem įkvaršanirnar taka.

Fęra mį gild rök fyrir žvķ aš möguleikinn į žvķ aš hrinda ķ framkvęmd žeim įkvöršunum sem žarf aš taka, hafi minnkaš meš hruni bankakerfisins. Hruniš hefur žį minnkaš fullveldi landsins.

Pęlingin er sem sagt žessi: Meš žvķ aš deila hluta af fullveldisréttinum meš öšrum žjóšum munum viš sennilega auka viš fullveldiš sjįlft. Fleiri koma aš įkvaršanatökum og auka žar meš möguleikann į žvķ aš hrinda žeim ķ framkvęmd.


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband